Τι είναι οι ´Αγγελοι;
Ο ´Αγγελος είναι φύσις νοερά, ήτοι δεν δύναται τις να την ίδη. Είναι και αεικίνητος, ως και ο νους του ανθρώπου, όστις δεν μένει εις ένα τόπον, αλλά περιφέρεται από τόπου εις τόπον. Είναι και αυτεξούσιος ο ´Αγγελος· αν θέλη να γίνη κακός, γίνεται, καθώς έγινεν ο διάβολος από ´Αγγελος όπου ήτο πρότερον. Είναι και ασώματος, διότι ουδέν μάκρος ή πλάτος ή βάθος έχει. Είναι δε πάντοτε υπηρέτης εις έργα και εις δοξολογίας. Εις έργα μεν τον στέλλει ο Θεός τον ´Αγγελον και ποιεί ό,τι τον διατάξη, ή ψυχήν να παραλάβη, ή´Αγιον να υπηρετήση, ή όρασιν να δείξη, ή άλλην τινά υπηρεσίαν να κάμη· εις δοξολογίας δε, διότι υμνεί ακαταπαύστως τον Θεόν και δοξάζει την άπειρόν του δύναμιν. Ποία δε είναι η φύσις των ´Αγγέλων και τι είδος και ομοίωμα έχει, ουδείς γινώσκει, ειμή μόνον ο Θεός, όστις τους εποίησεν.
´Εχουσι δε και αθανασίαν οι ´Αγγελοι, διότι δεν αποθνήσκουσιν ουδέ φθείρονται. Ασώματοι δε λέγονται οι ´Αγγελοι ως προς το ιδικόν μας σώμα, προς δε τον Θεόν ευρίσκονται υλικοί και αυτοί. Είναι δε και τρεπτοί οι ´Αγγελοι κατά την γνώμην, ήτοι μεταβάλλουσι γνώμην, καθώς την μετέβαλόν ποτέ τινες και έγιναν δαίμονες από ´Αγγελοι. Είναι δε φωτεινοί και λαμπροί, έχοντες το φως από τον Θεόν και ουχί αφ´ εαυτών. Δεν έχουν ανάγκην γλώσσης ή ακοής, αλλά χωρίς λόγον προφορικόν και χωρίς ακοήν αισθητήν εννοούσι του Θεού το πρόσταγμα· ή κατά το φως έχουν και την τάξιν της στάσεώς των, ή κατά την στάσιν έχουν και το φως.
Είναι δε και περιγραπτοί οι ´Αγγελοι, ήτοι, όταν είναι εις ένα τόπον, εις άλλον δεν είναι· όταν είναι εις τον ουρανόν, εις την γην δεν είναι· όταν εις την γην, εις τον ουρανόν δεν είναι. Δεν τους εμποδίζει ουδέ θύρα, ουδέ τοίχος, ουδέ κλείθρα, ουδέ φραγμός, ουδέ σφραγίς, ουδέ άλλο τι· έχουσι δε τον αγιασμόν και φωτισμόν εκ του Πνεύματος του Αγίου· ουδείς γινώσκει πως είναι η φύσις των, όμοιοι είναι όλοι ή άλλοι μεγαλύτεροι. Είναι δυνατοί και έτοιμοι εις την προσταγήν του Θεού. Πόλεις και χώρας και τόπους και Εκκλησίας επιτηρούν και φυλάττουσι και βοηθούσι· και έκαστος Χριστιανός, καν αμαρτωλός, καν δίκαιος, έχει ´Αγγελον φύλακα, τα δε άλλα έθνη όλα από ένα ´Αγγελον έχουσι.
Πόσοι είναι τον αριθμόν, ουδείς το είπε, ουδέ το γνωρίζει, αν και ο προφήτης Δανιήλ λέγει· “Χίλιαι χιλιάδες ελειτούργουν αυτώ, και μύριαι μυριάδες παρειστήκεισαν αυτώ” (Δαν. ζ´ 10), αλλ´ ουδέ αυτός είπε την ποσότητα όλην των Αγγέλων · έχουσι δε χάριν εκ Θεού να σχηματίζωνται εις ό,τι σχήμα τους διατάξη ο Θεός.
Τα δε εννέα ουράνια Τάγματα εις τρεις τάξεις διαιρούνται, ανά τρία· και πρώτη τάξις είναι των εξαπτερύγων Σεραφίμ, των πολυομμάτων Χερουβίμ, και των αγιωτάτων Θρόνων· δευτέρα τάξις είναι των Κυριοτήτων, των Δυνάμεων και των Εξουσιών· τρίτη δε είναι των Αρχών, των Αρχαγγέλων και των Αγγέλων. Λέγει δε ο Θεολόγος Γρηγόριος εις τον λόγον των Χριστουγέννων, ότι, προ του ουρανού και της γης και του Αδάμ έκτισεν ο Θεός τους Αγγέλους. Το δε όνομα ´Αγγελος σημαίνει κοινώς μηνυτής ή φέρων αγγελίας (αγγελιοφόρος). Αλλ´ αυτά μεν τα είπα διά να αποδείξω τι είναι οι ´Αγγελοι και ποία είναι η φύσις των· πρέπον δε είναι να είπω διατί εορτάζομεν σήμερον την Σύναξιν των Αρχαγγέλων και τι θα είπη σύναξις. Σύναξις θα είπη συνάθροισις· τι δε είναι η σύναξις των Αγγέλων, ακούσατε.
Ο Θεός κατ´ αρχάς, όταν εποίησε τους Αγγέλους, τους άφησεν εις την εξουσίαν των·εις εξ αυτών, ο λεγόμενος Εωσφόρος, πρώτος εις τους Αγγέλους, εις αγγελικόν τι Τάγμα διωρισμένος εκ Θεού, υπερηφανεύθη και εσυλλογίσθη να βάλη τον θρόνον του υπεράνω του Θεού· ευθύς δε ως διενοήθη τούτο, έπεσε κάτω εις την άβυσσον της γης και από ´Αγγελος όπου ήτο έγινε διάβολος· μετ´ αυτού δε έσυρεν όλον το τάγμα του· άλλοι μεν έφθασαν έως τον άδην, άλλοι έμειναν εις την γην επάνω, άλλοι εις το ύδωρ και άλλοι εις τον αέρα, αυτοί οίτινες λέγονται εναέρια τελώνια ψυχών. Τότε, όταν εσχίσθη ο ουρανός και έπιπτον οι δαίμονες, συνήχθησαν τα Τάγματα όλα του ουρανού και ο Αρχιστράτηγος Μιχαήλ εστάθη τότε εν μέσω αυτών και είπε· “Στώμεν καλώς, στώμεν μετά φόβου Θεού”· και παρευθύς, όπως ευρέθη έκαστος, ούτως έμεινεν. Αυτήν την ημέραν εορτάζομεν σήμερον οι Χριστιανοί, ουχί ότι εξέπεσεν ο διάβολος, αλλά διότι σήμερον έγινεν η συνάθροισις των Αγγέλων.
(Απόσπασμα από το βιβλίο: Ο ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΜΟΣ ΙΑ ´ ΜΗΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ )